Een dingetje

Als Lars en ik de jackpot zouden winnen, zouden we niet gaan verhuizen of een dure Tesla kopen. Ik zou geen Jimmy Choo’s kopen omdat ik er toch niet op kan lopen en hoewel een mooie, dure winterjas natuurlijk niet verkeerd is, zou ik me verder maar ongemakkelijk voelen in dure kleren. Nee, Lars en ik zouden een volledig gerenoveerde Volkswagen T1 camper kopen en in de vakanties door Europa toeren.

Helaas hebben we de jackpot nog nooit gewonnen (daarvoor zouden we eerst mee moeten spelen met een loterij) en blijft die T1 (of T2, desnoods T3, we zijn niet kieskeurig) een mooie droom. En dus komt iedere zomer ook weer de vraag op wat we gaan doen. Gaan we ergens heen? Waarheen? Hoe? Hebben we er geld voor? Hou ik het vol? Vakanties blijven toch altijd een beetje een dingetje.

Dit jaar zouden we niet gaan. Dat hadden we besloten en toen kregen we ineens het aanbod om tien dagen op een huis in Barcelona te passen. Ik heb nog twee dagen vastgezeten in mijn hoofd omdat ik om één of andere reden dacht dat ik niet kon of niet mocht en boekte toen een ticket. Lars zou de eerste zes dagen meegaan en de laatste paar dagen zouden er nog twee vriendinnen komen. Voor ik goed en wel alle beren op de weg geteld had, was het al rond en besloten en zaten we op Schiphol. En deze vakantie bleek ideaal!

Het huis van de vriendin kwam met een enorm dakterras waar het heerlijk toeven was. Ook lag het zo centraal dat niets langer dan een kwartiertje reizen per metro was en heel veel zelfs te lopen. Natuurlijk, de metro was pittig en volledig overprikkelend, maar zodra ik daarna bovenop de Montjuïc of de Bunkers del Carmel stond, was er weer rust en orde en overzicht. Omdat het huis zo centraal lag, konden we overdag iets doen, ’s middags thuis slapen (ik in bed en Lars in de hangmat) en ’s avonds weer ergens eten. Of thuis koken, wat voor mijn moeie hoofdje af en toe ook ideaal was. Ik ben de Ramblas drie keer overgestoken en heb hem verder gemeden, we lagen op het strand voorbij het Olympisch Dorp en ontvluchtten zo het gekkenhuis van Barceloneta en we streken neer in een craftbiercafé waar naast ons alleen een bardame, drie stamgasten en een verdwaalde pinxo waren. Middenin het hoogseizoen was Barca relaxed, gemoedelijk en muy tranquilo.

Met mijn vriendinnen zette ik die mood voort. Overdag lazen we boekjes op het balkon of speelden we een spelletje. Tegen het einde van de middag vertrokken we om iets cultureels te doen of ons ongans te eten aan alle pulpo die we konden vinden. En natuurlijk was het heftig om de hele dag met mensen te zijn, maar we konden ook rustig een uur ongestoord in stilte zitten, alleen onderbroken door de vraag wie er nog water wilde.

Op zondag vertrokken zij ’s ochtends vroeg. Mijn vliegtuig ging pas de volgende dag. De hele zondag ben ik alleen geweest, in dat grote, lege huis. Ik heb opgeruimd, een beetje gerommeld en in de hangmat gelegen en dutjes gedaan. Het regende die avond pijpenstelen dus ging ik ’s avonds vroeg naar bed. De volgende ochtend stond de taxi die ik besteld had al vijf minuten voor afgesproken tijd op me te wachten en was ik binnen no time op het vliegveld. Daar zocht ik het rustigste koffiebarretje in het verste hoekje en dronk ik in stilte mijn cafe con leche. Ik stapte als één van de eersten in het vliegtuig, zette mijn zonnebril en noise cancelling headphones op en viel in slaap. En toen ik in Nederland aankwam, voelde ik me best goed.

Ik heb me werkelijk waar nog nooit zo relaxed gevoeld na een vakantie of een dag reizen. Normaal gesproken is er toch drukte, stress, vermoeidheid van alle leuke dingen die ik heb gedaan en waartussen ik te weinig rust heb genomen. Overprikkeling van de transfer naar het vliegveld, van de drukte op het vliegveld, van de reis in het vliegtuig zelf en de persoon aan het raam naast je die tijdens een vlucht van twee uur vijf keer naar de wc moet. Nu was ik moe en ja, ook overprikkeld, maar ik kon nog rechtuit kijken, zinnen vormen en ik ging niet over mijn nek van de vermoeidheid. En ook de hele afgelopen week was ik wel moe, onhandiger dan anders en slomer, maar toch niet zó erg als andere jaren.

Vakantie blijft altijd een dingetje. Ik heb altijd een extra vakantie nodig om bij te komen van al mijn ervaringen op de plaats van bestemming. Maar als ik zo de balans eens opmaak, en vooral kijk naar hoe ideaal die laatste dag rust vóór het reizen is geweest, dan was deze vakantie perfect.

Woordgrapje. Sorry.

Geland

In het begin van mijn revalidatie was het revalidatiecentrum de veiligste plek op aarde voor mij. Het was de eerste plek waar mensen ‘uhuh’ en ‘dat kan kloppen’ zeiden in plaats van ‘goh wat vreemd’ en ‘misschien moet je er even doorheen’, wanneer ik vertelde over mijn klachten. Het was de plek waar ik een behandeling kreeg die vruchten afwierp, waar ik enorm begripvolle (en soms heel knappe) therapeuten trof en waar ik hulp en hulpmiddelen kreeg voordat ik er zelfs maar om gevraagd had.

Maar toen mijn behandeling na een jaar stopte, was ik ook wel klaar met het revalidatiecentrum. In de periode dat ik daar drie keer per week naartoe ging, voelde het alsof mijn leven op pauze stond. Het was confronterend om een gebouw binnen te lopen waar mensen zonder armen of benen in rolstoelen rondreden en te beseffen dat ik eenzelfde soort specialistische hulp nodig had, alleen dan voor mijn hoofd. Het was zwaar om steeds over mijzelf en mijn beperkingen te praten en oefeningen te doen die altijd net even verder gingen dan ik comfortabel aankon. De therapieën vraten zoveel energie, dat ik er niet veel anders naast kon hebben. Knappe therapeuten of niet, toen ik voor het laatst door de draaideur naar buiten liep, was ik behoorlijk opgelucht.

Een aantal weken geleden ging ik voor het eerst weer terug. Ik heb voor mijn re-integratie het Brains4U –traject gevolgd en werd uitgenodigd voor een evaluatie in het revalidatiecentrum. En hoewel ik enthousiast was over de evaluatie (ik wil zelf graag trajecten volgen waar over nagedacht is, dus dat gun ik anderen ook), keek ik toch behoorlijk op tegen teruggaan naar het Sophia.

Deels was het natuurlijk een enorme oppepper. Ik wandelde zoveel energieker, fitter en zelfstandiger dat revalidatiecentrum binnen dan ik er ooit uit was gekomen. Wat was ik in de tussenliggende twee jaar nog enorm vooruitgegaan! Maar het was ook weer confronterend. De lange weg die ik af heb gelegd en die ik soms het liefste zou vergeten. Tijdens het invullen van een online enquête werd ik nog eens extra met mijn neus op de feiten gedrukt. Ik keek tegen de zon in en er werd om mij heen gepraat en getikt op toetsenborden en ik kon meteen de vraag voor mijn neus niet meer begrijpen. Ik moest hem zes keer lezen en nóg wist ik niet wat ze precies van mij wilden weten. Als ik ooit twijfelde of ik niet ‘gewoon’ een kantoorbaan zou kunnen nemen, was hier wel het bewijs.

Afgelopen week ging ik terug voor een laatste interview. Weer de confrontatie, weer dezelfde tegenstrijdige gevoelens. Maar ik kan nu, met wat afstand van de ervaring, zeggen dat er toch voor het grootste deel een goed gevoel is blijven hangen. Ik heb nog even afscheid kunnen nemen van mijn revalidatieproces, ik heb mijn re-integratiejuf nog even kunnen zien en bedanken voor de begeleiding en enorme steun die ik aan haar en het traject gehad heb. Niet alleen op weg naar werk, maar ook op zoek naar wie ik in essentie ben als mens. Mijn dromen en wensen.

Ik hoop nooit meer een voet te hoeven zetten in het revalidatiecentrum. Maar ik ben wel blij dat ik nog even een punt heb kunnen zetten achter die periode in mijn leven. Zonder mijn revalidatie- en het aansluitende re-integratietraject, zou ik niet zijn waar ik nu ben. En misschien is dat inderdaad (nog altijd) niet op een Toren C-achtige kantoortuin, maar steeds vaker heb ik het gevoel dat ik ben waar ik zou moeten zijn. Ik ben eindelijk geland.

De levensfase

Sinds zaterdag ben ik 30. Ik vind die leeftijd eigenlijk een veel minder grote deal dan ik vooraf had gedacht. Toen ik 27 of 28 werd had ik er meer moeite mee dat ik echt van het verkeerde randje van de twintig afkukelde. Nu ben ik een jonge dertiger. Een Groot Mens. Een volwassene die zelfstandig meedraait in de wereld en de passende leeftijd daarvoor heeft. De levensfáse vind ik echter wel een dingetje.

Er is namelijk iets veranderd waar ik tot vorig jaar nog totaal geen benul van had. En dat zijn baby’s. Rond je dertigste zijn ze ineens alomtegenwoordig. Niet alleen mijn vriendinnen krijgen kinderen, mensen schijnen het ook steeds normaler te vinden om te vragen of ik niet aan de baby’s wil. Een doodnormale vraag als je met je beste vriendin een wijntje drinkt, een nogal brutale en impertinente vraag als je hem zomaar aan een vage bekende stelt op een feestje, of als je “En wat is de volgende stap?” vraagt onder een Facebookfoto waarop Lars en ik tekenen voor ons huis.

Begrijp me niet verkeerd, om mij heen kopen steeds meer vriendinnen grote huizen, trouwen, krijgen kindjes en ik vind het geweldig voor ze. Al die lieve, kleine neusjes en vingertjes met nageltjes en die rimpelige voetjes. Ik vind het om op te vreten! En ik gun het iedereen stuk voor stuk. Ik weet namelijk ook wel dat kinderen krijgen niet voor iedereen een vanzelfsprekendheid is. Ik weet dat zelfs maar al te goed.

Want ik ben dertig en zelfs ik stel mijzelf intussen de vraag of ik niet aan de baby’s wil. Ik wilde altijd kinderen als ik later groot zou zijn. Een groot, levendig gezin leek me prachtig. Ik heb drie zussen en hoewel ik ze als kind stuk voor stuk door de wc kon trekken, ben ik achteraf dolgelukkig met mijn drie gratis vriendinnen. Lars is ook een kindervriend en hoewel hij minder last heeft van rammelende eierstokken, wil ook hij op den duur een gezinnetje. Het is dus niet dat we niet willen. De vraag is of het kan.

Ik heb nog altijd enorm veel last van prikkels, van mentale vermoeidheid, van hoofdpijn, evenwichts- en concentratieproblemen en ik ben niet erg flexibel in mijn denken. Wanneer de prachtige, kleine dochter van een goede vriendin tevreden door ons gesprek heen ligt te pruttelen, vind ik dat uiteraard superschattig, maar het vreet ook dubbel zoveel energie. Nu kan ik naar huis gaan en de rest van de dag mijn bed in duiken. Als het mijn eigen dochtertje is, kan dat natuurlijk niet. Voor een kindje zal ik mijn werk, sport en mijn sociale leven, dat ik eindelijk weer op heb weten te bouwen, op moeten geven omdat ik er simpelweg geen energie voor overhoud. Ook Lars zal enorm veel op moeten geven, omdat bij mij na een dag met ons kind het lampje uitgaat en hij ’s avonds en ’s nachts alle taken op zich zal moeten nemen. Wat dat voor onze relatie gaat betekenen, wil ik niet eens weten.

Na mijn verjaardag afgelopen zaterdag heb ik twee dagen volledig uitgeteld op de bank gezeten. Ik zou niet weten hoe ik dat zou moeten doen als ik er ook de zorg voor een kindje naast had. Geen verjaardagen meer vieren? Wat doe je je kind daarmee aan? En natuurlijk kunnen kinderen na feestjes en partijen logeren bij opa en oma. Maar dat voelt toch als het afschuiven van je probleem. En wat krijgen kinderen daarvan mee? ‘Wij moeten altijd logeren na de kerst, want mama wordt moe van ons.’ Of nog veel pijnlijker: ‘Wij mogen nooit binnen spelen, want mama krijgt dan hoofdpijn.’ ‘Mama gaat nooit mee met onze kinderfeestjes.’ ‘Mama komt nooit bij onze wedstrijden kijken, want dat is te druk.’ ‘Oh, wij gaan nooit naar pretparken of het zwembad…’ Het breekt mijn hart nu al en mijn hypothetische kind (ik stel me zo voor met donkere krullen en lichte ogen), bestaat nog niet eens.

Het is dus niet alleen de vraag of Lars en ik het samen wel aankunnen. Zelfs als we besluiten dat we het aandurven, is er nog iemand om rekening mee te houden. Dat hypothetische, kleine wezentje dat zoveel meer meekrijgt van een thuissituatie dan ouders soms denken. Een tijdje geleden zag ik een item op het journaal over een vakantiekamp voor kinderen met zieke ouders. Een blij meisje van een jaar of acht sprong van een klimtoestel en beantwoordde de vragen van de verslaggever. Haar moeder had altijd hoofdpijn en was heel snel gestrest. Daarom deden ze eigenlijk nooit leuke dingen en was ze zo blij dat ze er nu even uit was. Ik huilde tranen met tuiten.

Het is geen kwestie van willen. De wens is er. Het is een kwestie van consequenties, van een enorm beroep doen op elkaar, onze familie, ons toekomstige kind. Vanwege mijn stomme hoofd spelen er zoveel meer vragen en obstakels mee in de afweging. En ik weet niet of je ooit oud genoeg bent om daar antwoord op te kunnen geven.

Adulting

Ik heb altijd behoorlijk veel haast gehad met volwassen worden. Ik wilde alles meemaken en wel binnen een aantal jaar. Zo kon het gebeuren dat ik op mijn 23e op kamers had gewoond, had samengewoond, was afgestudeerd, een vervelende breuk achter de rug had, een vaste baan had, een eigen huisje en een auto. En toen ik dat allemaal bereikt had vóór mijn 25e, ging ineens, onbewust, de rem erop. Want toegegeven, het huisje was sociale woningbouw en de auto een Corsa uit 1845, maar het was wel erg volwassen allemaal en als ik op dat tempo doorging zat ik op mijn 35e middenin een midlife crisis.

Ik wilde jong zijn, vrij zijn, genieten! Lekker stappen met vrienden, zoenen met vriendjes en zoveel mogelijk schoenen kopen als mijn salaris (net niet) toeliet. Ik wilde niet teveel denken aan later. Ik was nog jong en later was nog ver. Toen ik Lars ontmoette wist ik wel dat hij het was, voor altijd, maar ook dat ging redelijk bij de dag. Het klikte en het klopte en we hadden heel veel plezier samen. Meer hoefde niet.

Vaak heb ik het gevoel dat ik in die levensfase ben blijven hangen sinds het ongeluk. Alsof de auto mij daar in dat moment heeft gevangen de seconde dat hij mij raakte. In mijn hoofd ben ik nog altijd 25 en voelt wat ik doe regelmatig nog steeds als de onhandige acties van een post-puber die het ook nog allemaal niet heeft uitgevonden. Vrienden maken promotie, kopen grotemensenkleding, kopen huizen, trouwen, krijgen kinderen en ik vind het idee dat ‘ze’ me de verantwoordelijkheid over een hypotheek hebben gegeven al wonderbaarlijk. Laat staan dat ik een outfit in mijn kast heb hangen die ik op kantoor zou kunnen dragen. Toen Lars en ik tekenden voor ons samenlevingscontract dacht ik: ‘Wow, dat ze mij de autonomie geven om dit te doen! Dit is massive! Weten ze dan niet dat ik geen idee heb wat ik doe?’ Laat staan dat ik ooit de verantwoordelijkheid krijg over een zwangerschap of baby. Daar ben ik toch nog lang niet groot genoeg voor?

Natuurlijk is er wel wat veranderd. Ik voel me minder misplaatst. Het voelt niet langer alsof ik watertrappel en maar doe alsof ik weet wat er moet gebeuren. Ik voel me niet langer bekeken en beoordeeld op straat en heb niet meer de behoefte door iedereen aardig gevonden te worden. In mijn relatie met mijn ouders en schoonouders merk ik ook dat ik steeds vaker gelijkwaardige gesprekken voer, in plaats van dat ik in de kind-positie (sorry, cursus gesprekstechnieken heeft me gedeformeerd) blijf hangen. Ik ben meer tot rust gekomen in mijn eigen lijf en hoofd. Misschien dat ik gewoon de conclusie moet trekken dat dát volwassenheid is.

Ik ben (echt heel erg) bijna dertig en ik voel mij niet zoals ik had verwacht dat ik mij zou voelen. Als begin twintiger zei ik altijd dat het me ideaal zou lijken om ‘voor mijn dertigste mijn eerste’ te hebben. Nu vind ik het echt al enorm volwassen van mezelf dat ik het voor elkaar krijg boodschappen te doen voor een week en altijd iets bij de koffie in huis te hebben dat ik niet in één avond naar binnen snaai. Zorgen voor een hamster lijkt me op dit punt zelfs een te grote verantwoordelijkheid.

Maar misschien is dat wel gewoon hoe het is. We doen allemaal maar alsof we groot zijn en zijn als de dood ontmaskerd te worden. Misschien heb ik wat minder ‘haast’ dan mijn leeftijdsgenoten. Misschien is dat logisch na alles wat er met mij gebeurd is. Maar bovenal moet de conclusie misschien wel zijn dat ‘volwassen zijn’ ook maar schone schijn is. Fake it ‘til you make it. Ik ben bijna dertig en ik voel me twaalf. Maar waarschijnlijk ben ik daarin niet de enige.

De essentie

Vaak heb ik het gevoel dat ik stilsta. Letterlijk, want het grootste deel van mijn tijd besteed ik hakend op de bank. Maar ook figuurlijk. Dan kijk ik zo eens terug op bijvoorbeeld mijn werk en zie ik dat ik nog precies hetzelfde aantal uren werk als vorig jaar rond deze tijd. En dat ik het er nog altijd behoorlijk zwaar mee heb.

Vorige week waren Lars en ik in Spanje. We waren net als vorig jaar weer mee met de beachvolleybalreis. Maar in tegenstelling tot afgelopen jaar, trainde ik dit keer mee. Iedere dag! Niet twee keer per dag, zoals de ‘normale mensen’, maar ik stond verdorie wel mooi iedere ochtend op het strand (behalve toen het een dagje stormde en ijskoud was. Maar dat vertellen we er even niet bij). Waar ik vorig jaar een half uurtje mee trainde en besloot me op te geven voor een zomerseizoen op het strand, was ik nu gewoon één van de deelnemers tijdens de training. En ik was niet eens de slechtste. (Ook niet de beste, maar dat hoeft ook niet. Zeggen ze.)

Ik merk aan mezelf dat het niet gaat zoals ik zou willen. Zoals het vroeger zou gaan. Teveel snelle loopbewegingen, teveel of te lang omhoog kijken, dat breekt me nog altijd op. Ik moest halverwege een training uitstappen omdat de wereld draaide en ik maar mee bleef draaien en geen vaste grond leek te kunnen vinden. Halverwege de week merkte ik dat mijn concentratie de geest begon te geven en waar iedereen steeds meer in de potjes groeide en steeds sneller en beter werd, bleef ik achter en reageerde ik traag. Aan het begin van de week deed ik gezellig mee met spelletjes en de gesprekken tijdens het diner, maar de laatste dagen zat ik met tuutende oren en een manische grijns zo goed en zo kwaad te doen alsof het wel ging. Het viel veel mensen waarschijnlijk niet op, maar rond de donderdag hing ik erbij als een spookje op de automatische piloot. Bij thuiskomst heb ik me drie dagen écht goed beroerd gevoeld en nog altijd heb ik niet het idee dat ik al volledig geland ben. Ik ben nog altijd vermoeider dan anders.

Maar weet je? Ik heb het wel gedaan. Ik heb een hele week getraind en sociaal gedaan en tapas gegeten en cerveza en sangria gedronken. Ik was erbij en deed mee, in plaats van erbij staan en ernaar kijken. En voor mijzelf zal er altijd iets blijven knagen. Want ik vind het moeilijk te accepteren dat ik niet de beste, meest enthousiaste, pittigste, meest perfecte of de snelste ben. Ik wil namelijk graag overal de beste of perfectste of snelste in zijn. In alles. Dus én in werken, én in sport en huishouden en mijn sociale leven. Als dat niet kan, voelt het alsof ik stilsta en maar geen vooruitgang kan boeken.

Soms moet ik mezelf dan even streng toespreken. Ik sta niet stil. Misschien zit de winst niet in een vrouwelijke Reinder Nummerdor worden of in mijn werkzaamheden uitbreiden tot het niveau waarop ik er eindelijk tevreden mee ben (en wanneer heb ik dat eigenlijk bereikt? Ga ik ooit écht tevreden zijn met minder dan vroeger?). Het UWV heeft mij niet voor niets afgekeurd.

Maar de winst zit hem in iets kleiners, iets veel belangrijkers: ik kan doen wat ik leuk vind en er echt van genieten. Ik kan mijn leven zo inrichten dat ik ruimte en energie vind om de dingen te doen waar ik gelukkig van word. En is dat niet waar het leven in essentie om draait?

Natuurlijk zit er altijd dat calvinistische stemmetje in mijn hoofd dat roept dat ik mijn energie in ‘nuttige’ dingen moet steken. Werken, poetsen, administratie! Rust, reinheid, regelmaat! Maar dat stemmetje moet zijn kop houden. Als ze in de 16e eeuw beachvolleybal hadden gekend, had Johannes Calvijn vast iets meer van het leven genoten en een heel ander verhaal verteld. Daar ben ik van overtuigd.